Prawo do zachowku przysługuje zstępnym (tj. dzieciom, wnukom, itd.), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy pod warunkiem, że osoby te miałyby prawo do spadku. Co to oznacza w praktyce? Rodzice zmarłego dziedziczą po nim tylko wtedy, gdy nie miał on swoich dzieci ani wnuków. Jeżeli spadek przysługuje zstępnym, wówczas rodzice zmarłego tracą prawo do zachowku.
Czy przysługuje mi zachowek?
Pierwszym pytaniem, jakie należy sobie zadać jest to, jaki rodzaj relacji łączył mnie ze zmarłym i czy zgodnie z prawem przysługiwałby mi spadek. Jeśli tak to w kolejnym kroku sprawdzamy, czy został sporządzony testament oraz czy zmarły nie dokonywał dużych darowizn przed śmiercią rozporządzając swoim majątkiem “poza testamentem”. Jeśli zostaliśmy pominięci w testamencie lub też otrzymaliśmy znacznie niższy spadek niż wynikałby z ustawowego porządku dziedziczenia, wówczas możemy zastanawiać się, czy przysługuje nam prawo do zachowku.
Kiedy tracimy prawo do zachowku?
W szczególnych przypadkach ustawodawca przewidział instytucję wydziedziczenia. Spadkodawca może pozbawić spadkobiorców prawa do zachowku jeśli:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Ile wynosi zachowek i od kogo mogę się go domagać?
Zachowek chroni bliskich zmarłego przed negatywnymi skutkami pominięcia przy dziedziczeniu spadku. Najczęściej jest to połowa wartości udziału należnego uprawnionemu z ustawy. Jeśli uprawniony do zachowku spadkobierca jest małoletni lub też trwale niezdolny do pracy, należy mu się 2/3 wartości udziału wynikającego z zasad dziedziczenia ustawowego.
Dzięki zachowkowi choć nie zostaliśmy wymienieni w testamencie i nie otrzymamy kwoty, która w normalnym wypadku by nam przysługiwała, nie zostaniemy też z niczym. Zachowując prawo do zachowku możemy domagać się przynajmniej części naszego udziału w spadku, która powinna być wypłacona nam przez spadkobierców testamentowych.
Prawo do zachowku. Adwokat, Warszawa
Zaspokojenie roszczenia o zachowek może nastąpić na drodze ugody pomiędzy uprawnionymi do spadku a spadkobiercami wymienionymi w testamencie. Częściej jednak sprawy o zachowek rozstrzygane są w postępowaniu sądowym. Najczęściej są to bardzo skomplikowane sprawy wymagające wykazania majątku spadkowego oraz przynależności do niego poszczególnych składowych majątku. Bywa też, że konieczna jest rekonstrukcja operacji finansowych spadkodawcy w celu wykazania rozporządzania majątkiem przed śmiercią. W tej sytuacji niezbędna jest pomoc doświadczonego adwokata lub radcy prawnego, który dokona wykładni prawa i będzie reprezentował nas na sali sądowej. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu nasi prawnicy będą dla Państwa wsparciem w tym trudnym procesie.