Spadek, wbrew powszechnej opinii, to nie zawsze wyłącznie aktywa w postaci mieszkania, samochodu czy oszczędności. Często do masy spadkowej wchodzą również długi zmarłego, o których rodzina nie zawsze wie. Gdy zostajemy spadkobiercami warto dołożyć wszelkich starań, by ustalić, jaki majątek w rzeczywistości pozostawił zmarły.
Kiedy odziedziczymy długi?
Przyjęcie lub odrzucenie spadku jest uprawnieniem, nie zaś obowiązkiem spadkobiercy. Jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu, mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Podobnie jest w sytuacji, gdy powołani w testamencie spadkobiercy odrzucili spadek lub zostali uznanymi za niegodnych dziedziczenia.
Zdolność do dziedziczenia ma każdy, kto w momencie otwarcia spadku żyje i został powołany do dziedziczenia. Inaczej rzecz ma się z przyjęciem lub odrzuceniem spadku – może to zrobić jedynie osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Przykładowo w przypadku małoletnich dzieci oświadczenie musi zostać złożone przez przedstawicieli ustawowych lub sąd opiekuńczy.
Oświadczenie o tym, czy spadkobierca ustawowy lub testamentowy przyjmuje spadek należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o tytule swojego powołania do spadku. W przypadku spadkobiercy ustawowego momentem dowiedzenia się o tytule powołania do spadku, jest data dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Dla spadkobiercy testamentowego jest to data dowiedzenia się o powołaniu go do spadku w testamencie.
Przyjęcie i odrzucenie spadku a odpowiedzialność za długi
Zarówno spadkobierca ustawowy, jak i testamentowy może w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o powołaniu do spadku złożyć przed notariuszem lub przed sądem oświadczenie, czy spadek przyjmuje czy odrzuca. Mamy tu dwie możliwości:
- przyjęcie spadku wprost, kiedy to spadkobierca dziedziczy wszystko i ponosi bez żadnych ograniczeń odpowiedzialność za długi;
- przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność spadkobiercy za długi zmarłego do wysokości wartości odziedziczonych dóbr. Jeśli więc w ramach spadku otrzymujemy samochód o wartości 25 tys. zł i długi w wysokości 40 tys. zł, wówczas odpowiadamy za dług jedynie do wartości 25 tys. zł.
Trzecią opcją jest odrzucenie spadku w całości. Jeśli w terminie 6 miesięcy spadkobierca nie podejmie żadnych działań, wówczas przyjęcie spadku następuje z mocy ustawy. W związku ze zmianami w przepisach musimy tu rozgraniczyć dwie daty:
- jeśli spadkodawca zmarł przed 18.1020215, wówczas następuje przyjęcie spadku wprost
- jeśli spadkodawca zmarł po 18.1020215, wówczas następuje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Zmiana przepisów miała na celu ochronę osób, które z różnych powodów zostawały z długami zmarłych.
Adwokat od spraw spadkowych, Warszawa
Coraz więcej osób popada w spiralę zadłużenia i zdarza się, że nawet najbliżsi nie są świadomi problemów, z jakimi mierzył się zmarły. Ustalenie rzeczywistego majątku spadkodawcy jest więc kluczowe w przypadku chęci przyjęcia spadku. Brak wiedzy prawnej oraz nieprzestrzeganie ustalonych w ustawie terminów może skutkować mimowolnym przejęciem długów zmarłego. Odrzucając spadek należy też zwrócić uwagę na to, jakie będzie to miało konsekwencje dla innych spadkobierców, również naszych dzieci. Nasz adwokat od spraw spadkowych wesprze Państwa i podpowie, jak uniknąć błędów podczas przyjmowania lub odrzucania spadku.