Niegodność dziedziczenia wprowadzona w art. 928 kodeksu cywilnego ma na celu wykluczenie dziedziczenia przez osobę działającą przeciwko spadkodawcy. Osobę niegodną dziedziczenia traktuje się jako wyłączoną od dziedziczenia, tak jakby nie dożyła otwarcia spadku.
Kto może być uznany za niegodnego dziedziczenia?
Spadkobierca (zarówno ustawowy, jak i testamentowy) może być uznany przez sąd za niegodnego w kilku sytuacjach opisanych w art. 928 Kodeksu cywilnego. Za niegodnego dziedziczenia może być uznany także uprawniony do zachowku, nawet jeżeli w danym momencie osoba ta nie jest powołana do dziedziczenia ani nie otrzymała zapisu. Dzieje się tak, gdy spadkobierca:
- dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy, co ma na celu wyłączenie z dziedziczenia m.in osób, które dopuściły się zabójstwa na spadkodawcy;
- podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności. Ustawodawca miał tu na myśli sytuację, w której spadkobierca groził spadkodawcy lub też oszukał go co do okoliczności faktycznych albo bazując na jego nieznajomości prawa;
- umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
W przypadku dziedziczenia ustawowego w miejsce spadkobiercy niegodnego wchodzą spadkobiercy powołani do dziedziczenia ustawowego w dalszej kolejności. W przypadku dziedziczenia testamentowego udział osoby niegodnej może przypaść pozostałym spadkobiercom testamentowym bądź też może dojść do dziedziczenia ustawowego.
Sprawa o niegodność dziedziczenia
Uznanie osoby za niegodną dziedziczenia nie następuje automatycznie, a jedynie na wniosek osoby, “która ma interes prawny”, a więc może skorzystać na traktowaniu jednego ze spadkobierców tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Najczęściej są to więc inni spadkobiercy zmarłego.
Żądanie uznania niegodności dziedziczenia należy przedstawić w ciągu roku od dnia, gdy dana osoba dowiedziała się o przesłankach stwierdzenia niegodności i nie później niż 3 lata od śmierci spadkodawcy. Jeśli postępowanie spadkowe jest w toku, odpowiedni wniosek można złożyć podczas posiedzenia sądu. Po zakończeniu postępowania spadkowego należy złożyć wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku.
Jak udowodnić niegodność dziedziczenia? Można powołać się na zeznania świadków, korespondencję lub inne zapiski zmarłego, orzeczenie sądu dotyczące przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub opinię biegłego, który stwierdzi, że testament został podrobiony.
Kiedy niegodny dziedziczenia może otrzymać spadek?
Kodeks cywilny przewiduje sytuację, w której spadkodawca przebaczył osobie niegodnej dziedziczenia. W tej sytuacji zostaje ona ponownie zaliczona do grona spadkobiorców. Przebaczenie to jednak trzeba udowodnić przedstawiając:
- zeznania świadków;
- korespondencję zmarłego lub inne dokumenty potwierdzające przebaczenie;
- określone zdarzenia faktyczne, które w ocenie sądu mogą świadczyć o przebaczeniu.
Niegodność dziedziczenia i spadek. Adwokat. Warszawa
Sprawy spadkowe bardzo często budzą duże emocje, przez co wymagają chłodnej oceny, jaką zapewnią Państwu doświadczeni prawnicy naszej kancelarii. Wesprzemy Państwa rozwiewając wątpliwości związane z kwestiami prawnymi, a w razie konieczności również reprezentując Państwa w sądzie. W przypadku jakichkolwiek pytań, pozostajemy do Państwa dyspozycji – prosimy przejść do zakładki kontakt.